Yoğun bakım ünitesi hayatı tehdit eden, kritik bir hastalık varlığında hastaların yakın takip ve tedavilerinin yapıldığı özel ünitelerdir. Solunum yetmezliği, şiddetli infeksiyonlar (ağır zatürre, menenjit gibi), kalp krizi, ani gelişen kalp ritmi bozuklukları, koma, şok, ciddi travma ve kazalar, zehirlenmeler ve ameliyat sonrası dönemde yakın izlem gerektiren özel durumlar en sık yoğun bakım ünitesine yatırılma nedenleri olarak sayılabilir.
Yoğun bakım üniteleri hastane içerisinde özel yapılandırılmış ve haftanın her günü 24 saat destek veren ileri teknoloji ile donatılmış ünitelerdir. Bu ünitelerde ağır hastalıkların izlemi konusunda tecrübeli sağlık personeli görev almaktadır. Yoğun bakım ünitesinde yatan bir hastanın üzerinde ve etrafında birçok cihaz ve kablo bulunmaktadır, bu cihaz ve kabloların yardımı ile nabız, tansiyon, solunum sayısı gibi hayati bulgular bir monitör yardımı ile sürekli olarak takip edilir. Yoğun bakım üniteleri her türlü acil girişimin yapılması için hazırlıklı ünitelerdir; solunum cihazı, kalp ritm düzenleyici cihaz, diyaliz cihazı gibi yaşamsal destek cihazları ihtiyaç halinde kullanılmaktadır.
Yoğun bakım ünitelerinde yakın gözetimin sağlanabilmesi; gerektiğinde erken ve hızlı müdahalenin yapılabilmesi için genellikle hastalar geniş bir alanda bir arada yatırılırlar. Kritik hastalara uygulanan işlem sayısı hastanede yatan diğer hastalar ile karşılaştırıldığında çok daha fazladır. Bu girişimler çoğunlukla sürekli ve eşzamanlı olarak devam ettiğinden yoğun bakım ünitelerine hasta yakını ziyaretleri kurallar ile sınırlandırılmak zorundadır.